Sinds Corona is uitgebroken is de community van Penion Almonde hechter dan ooit. Een bizarre situatie is snel omgezet in iets positiefs. Er wordt niet alleen voor elkaar gezorgd, maar voor de hele buurt. Hoe het komt dat een community meerwaarde heeft in crisistijd.
Tussen de appjes over uitgeleende schroevendraaiers en overgebleven eten in de gemeenschappelijke keuken komen er op 12 maart opeens een aantal serieuzere appjes binnen. Yogadocente Wendy besluit de wekelijkse community yogales niet door te laten gaan vanwege Corona. Duimpjes omhoog. Respect voor de keuze. Iemand anders deelt een artikel uit de Irish Times met de titel How the Dutch false sense of security helped the Corona virus spread. “Exactly”, reageert Giulia, een Italiaanse bewoonster van het pension. “I’m wondering when also here we are going to start to take serious preventive measures.”
Vanaf dat moment gaat het snel. In de gedeelde woonkamer hangen posters waarop staat dat je (toen nog) een meter afstand moet bewaren en je handen moet wassen. Geen gezamenlijke activiteiten meer. De Almonderaad komt bijeen, digitaal uiteraard. We komen erachter dat we niet goed weten hoe het met iedereen gaat. Wat als iemand al een week z’n huis niet uitkomt, door Corona, of erger: angst? Vanaf nu gaat de Care cirkel iedereen opbellen om te vragen hoe het gaat.
Opeens blijft iedereen thuis. Stages en studies worden stopgezet. Voor de zekerheid vertrekken veel buitenlandse bewoners naar huis. Olaf gaat terug naar z’n ouders in Frankrijk, de Indiase expats verlaten hun pensionkamer twee maanden eerder dan gepland, de kunstenares in residence besluit terug naar Berlijn te gaan. De grootste teleurstelling is dat de wekelijkse soepavond, het ankerpunt van de community, niet meer doorgaat. Valt de community uit elkaar? Hoe kun je een community blijven als je elkaar niet mag zien?
Toch samen
Vijf dagen na het eerste verontrustende appje komt er weer een berichtje in de groepsapp. Van Bryan, die in de straat een koffietentje uitbaat. “So here is my idea to do a free Corona care take away soup cooked by us each Tuesday and Friday for the community and whoever needs it in the neighborhood. (As long as the lockdown is in effect) And maybe if the weather is nice, eat together from the balconies.”
Het is het begin van de voedselhulp voor de buurt vanuit Keju Kitchen op Almondestraat 197. Inmiddels bezorgen leden van de community en andere vrijwilligers twee keer per week ruim 140 maaltijden bij ouderen en kwetsbaren door heel Rotterdam-Noord. Het eten op het balkon is de normaalste zaak van de straat geworden. We zongen “You never walk alone” en “One love, one heart”.
We voerden actie met morse codes om vluchtelingen in veiligheid te brengen. Er kwamen een borrel en een rave. Vanaf het balkon blijkt veel te kunnen. TV Rijnmond, Open Rotterdam, De Havenloods en de Volkskrant leggen het vast. Eindelijk ook wat positief nieuws nu de persagenda stil ligt en Corona alle pagina’s vult.
Doorgaan
De Coronacrisis maakt versneld duidelijk hoe veerkrachtig een community als Pension Almonde is. “Terwijl er alleen maar nieuws was dat sportactiviteiten moesten stoppen, theaters moesten stoppen, scholen gingen stoppen, dachten wij helemaal niet aan stoppen”, vertelt bewoonster Elise. Eerst was ze stagiair, maar zo gauw de crisis uitbrak nam ze een groot deel van de organisatie van de noodhulp op zich. “Wij dachten juist aan doorgaan!”
Dat bevestigt ook bewoonster Dieuwke, die een van de eerste bewoners van het pension was. “Wij zijn hier al gewend om op elkaar aangewezen te zijn en veel samen te doen. Daardoor konden we ons snel organiseren, wat in andere straten misschien veel meer tijd in beslag zou nemen.”
Doorgaan op nieuwe manieren, dat wel. Waar andere mensen teruggeworpen worden op hun eigen gezin, werd er in de Almondestraat juist op 1,5 meter afstand schoonmaken, soep gemaakt en gedeeld, radio gemaakt, gereedschap (ontsmet) gedeeld en kwamen er ludieke acties en kunstprojecten op gang.
“De community is levendig nu iedereen de hele tijd thuis is. Opeens zien ook anderen hoe fijn het is dat er creatieve mensen in de buurt wonen, die tijd hebben om iets te betekenen voor de wijk en graag iets voor anderen doen”, vertelt bewoner Figo.
Commons
Dit is precies de reden waarom stichting Stad in de Maak het initiatief nam voor Pension Almonde en andere vormen van collectief wonen en het delen van voorzieningen: het zorgt voor een veerkrachtige stad. Door de jaren heen heeft de stichting op verschillende manieren communities en gedeelde ruimtes opgezet in Rotterdam.
Er zijn onder andere projecten in de Banierstraat, de Bloklandstraat en de Zegwaardstraat. Bij de Stokerij in Rotterdam-Noord is er een collectieve werkplaats en een ruimte om bijeenkomsten te organiseren. Pension Almonde is met 53 woningen het nieuwste en het grootste project. Bij alle plekken van Stad in de Maak zijn commons een belangrijk onderdeel, gezamenlijke plekken waar voorzieningen gedeeld worden, om het leven in de stad meer collectief te organiseren.
Toen ‘de ramp’ gebeurde, zag je niet alleen zelfredzaamheid, maar ook een razendsnelle omschakeling naar de toekomst. De paniek werd opgevangen en omgezet naar iets positiefs. Voor Stad in de Maak het bewijs dat de organisatievorm van de community en het plek bieden aan stadsnomaden een goede aanvulling is voor de huidige toewijzings- en organisatiesystemen. Er is zoveel meer te behalen als het niet alleen zou draaien om het hoogste bedrag per vierkante meter.
Weerbaar
Uit de systeemtheorie blijkt dat weerbaarheid in het algemeen wordt bevorderd door diversiteit, complexiteit in de onderlinge relaties en overmaat. Allemaal elementen die terug te vinden zijn in Pension Almonde. De stadsnomaden vormen een diverse groep: kunstenaars, studenten, bankslapers, de hoogopgeleide flexwerkers, buitenlandse mensen en gezinnen in een verbouwing. Het is moeilijk om een gemene deler te vinden, behalve dat ze flexibele woonruimte tegen lage huur waarderen.
De bewoners hebben onderling een veelheid aan relaties door de gedeelte ruimtes en gezamenlijke activiteiten, maar ook zelf weer hun netwerken buiten de community. Een heel divers systeem met het pension als ankerpunt. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de vrijwilligers die nu helpen met soep bezorgen bij ouderen. Zij komen uit de breedte van dit netwerk.
Bij overmaat kun je denken aan het grote aantal mensen dat zich betrokken voelt bij het pension. De mensen uit de buurt die soep komen eten, mensen die meubels doneren, de gasten van de hotelkamers die betrokken blijven, de vrijwilligers, mensen van de buurtorganisaties en de organisaties in de wijk…
Kortom, er zijn voldoende mensen. Niet iedereen hoeft mee te doen om toch veel voor elkaar te krijgen. Uiteindelijk is de veerkracht van het collectief tot meer in staat dan die van de individuele bewoners bij elkaar opgeteld. Samen kunnen we meer. En de waarde van die collectieve veerkracht komt tot zijn recht in perioden dat de gewone orde verstoord wordt, zoals nu.
Lees in het logboek wat er gebeurd is sinds Corona uitbrak
